Szaweł z Tarsu. Przypatrzcie się jak wielkie stawiam litery
Nakładem Wydawnictwa Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza ukazała się interesująca i bardzo wartościowa książka autorstwa ks, prof. Jana Kantego Pytla pt. "Szaweł z Tarsu. Przypatrzcie się jak wielkie stawiam litery". Jest to niezwykła wędrówka po Listach Pawła apostoła, będąca nie tylko wnikaniem w ich treść, ale i wyjaśnianiem kwestii trudnych bądź wątpliwych. Jej lektura pozwoli czytelnikowi na pełne zrozumienie niełatwego przesłania listów Pawłowych i przybliży realia ówczesnego świata.
Kościół z natury swojej jest misyjny, a ta misyjność należy do jego istoty od zarania. Na czym ona polega? Odpowiedzi trzeba szukać u źródeł. Z Ewangelii wg św. Mateusza dowiadujemy się, że Jezus zmartwychwstały ukazał się najpierw niewiastom, "one zaś przestraszone spiesznie odeszły od grobowca i z wielką radością pobiegły oznajmić to Jego uczniom" (Mt 28,8). Na prośbę Jezusa kobiety zaniosły wiadomość "Jego braciom" (Mt 28,10), aby ci wyruszyli na spotkanie do Galilei. Mateusz mówi o spotkaniu na górze, której jednak nie wymienia z nazwy, ani też nie podaje szczegółów ułatwiających jej identyfikację. Widocznie miejsce spotkania było oczywiste dla zainteresowanych. Na górze Jezus wypowiedział słowa, które do dziś są wyznacznikiem roli Kościoła Chrystusowego: "Otrzymałem pełną władzę na niebie i na ziemi. Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody. Chrzcijcie je w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam nakazałem. A oto ja jestem z wami po wszystkie dni aż do skończenia [tego] czasu"(Mt 28,18-20). Ewangelista Marek dodaje z naciskiem "Kto uwierzy i przyjmie chrzest, będzie zbawiony, a kto nie uwierzy, będzie potępiony"(16, 16).
Jezus zapoczątkował tę misyjność - nie tylko sam ewangelizował, ale również nakazał kontynuację Jego dzieła. Do tej pracy zaangażował ukochanych uczniów powierzając im zadanie, które tylko z pozoru mogłoby wydawać się łatwe do wypełnienia. Dlaczego między innymi został wybrany Szaweł, Żyd, faryzeusz i z urodzenia obywatel rzymski, który w okrutny sposób prześladował chrześcijan? Autor książki przygląda się Szawłowi, który stał się Pawłem, zgłębia jego myśli i z wielką uwagą śledzi jego działalność. Układ tej książki podyktowany został kolejnością nowotestamentowych listów Pawłowych - każdy rozdział dotyczy innego listu. Ponadto rozdziały podzielone są na sekwencje, których tytuły stanowią jakąś istotną myśl św. Pawła lub po prostu nazywają problem.
Po spotkaniu z Jezusem zmartwychwstałym Paweł przewartościował swoje życie. Pokonał drogę, która wymagała odwagi przeciwstawienia się ówczesnemu światu i powszechnie uznanym poglądom, drogę, która stanowiła zagrożenie dla jego wolności oraz życia. Jak wielkim był człowiekiem świadczy chociażby fakt, że jego wizerunek znajduje się na jednej z ikon wchodzących w skład ikonostasu w tzw. grupie Deisis. Po grecku deisus oznacza orędownictwo, prośbę, modlitwę wstawienniczą.
"Przypatrzcie się jak wielkie stawiam litery" pisze Paweł w liście do Galatów, adresowanym do wiernych całej krainy Azji Mniejszej (Ga 1,2; 3,1), północnego regionu dzisiejszej Turcji, który w czasach Pawła był prowincją rzymską. Paweł użył tego sformułowania być może dlatego, aby podkreślić wagę nauki Bożej, której nagle stał się gorliwym głosicielem; a być może by zwrócić uwagę na to, jak wielką on sam przeszedł przemianę - od zaciętego wroga chrześcijan do gorliwego wyznawcy nauki Chrystusowej. Szaweł z Tarsu (Paweł) to postać bardzo ciekawa, ale też trudna do jednoznacznej oceny. Jego zawikłane życie przypomina nasze współczesne, kiedy nagle na skutek okoliczności burzy się dotychczasowy system wartości, zawodzą ludzie uważani za przyjaciół czy z jakiś względów nagle zostajemy wykluczeni. Wówczas jedni zamykają się w skorupie, odcinają się od ludzi lub traktują ich wrogo, inni natomiast otwierają się na naukę Bożą zyskując tym samym nowe życie.
Choć na początku swojej drogi życiowej Szaweł prawdopodobnie nie znał Jezusa, wiele wiedział o jego wyznawcach i serdecznie ich nienawidził. Uważał, że są odstępcami od wiary mojżeszowej i zdrajcami swojego narodu. Dlatego z pełnym zaangażowaniem i satysfakcją asystował przy kamienowaniu świętego Szczepana (Dz 7,58). Przed ukończeniem trzydziestego roku życia nie mógł osobiście wykonywać egzekucji, toteż pilnował tylko szat oprawców zachęcając ich do mordu (zob. Dz 7, 58.60). Po osiągnięciu pełnoletności, czym prędzej udał się do najwyższego kapłana po listy polecające do gmin żydowskich w Damaszku, mające ułatwić mu pracę przy wykrywaniu i aresztowaniu chrześcijan i gdy był już pod bramami miasta, objawił mu się Chrystus oświecając jego umysł.
Każdy człowiek ma prawo do popełniania błędów, dlatego Bóg nikogo nie przekreśla starając się zawrócić go ze złej drogi i pokazać właściwą. Człowiek natomiast winien posłuchać Jego głosu i zaufać po granice swego człowieczeństwa. Tak właśnie uczynił Paweł stając się wzorem chrześcijanina i misjonarza.
Kiedy rozmawiam z ojcami misjonarzami czuję, że nauka Pawłowa wywiera na nich wielki wpływ; Paweł jest dla nich misjonarskim ideałem. Naśladując Pawła odbywają podróże misyjne, zmieniają miejsca pobytu, narażając się na różne niebezpieczeństwa oraz choroby tropikalne, by ewangelizować i przybliżać ludzi do Boga. Ta nauka jest wciąż aktualna, a postawa współczesnych nam misjonarzy kształtuje się na fundamencie Chrystusa i przykładzie Pawła, który nie zważając na zagrożenia odbył trzy długie podróże misyjne. Jego listy są niepodważalnym świadectwem tego, że nie zrywał on kontaktu z uczniami.
Książka ks. prof. Pytla "Szaweł z Tarsu", jak już wspomniałam, zawiera wiele cennych informacji, ułatwiających zrozumienie kontekstu historycznego i odwołań do dyskusji biblijnych. Kończy ją rozdział pt. "Pieczęć na listach Pawła", w którym autor przytacza słowa Pawła z 2 Listu do Koryntian mające być dowodem na prawdziwość głoszonej nauki: "Bóg i Ojciec Pana Jezusa, Ten, który jest błogosławiony na wieki, wie, że nie kłamię".

Ada Jadwiga Matysiak


Od autora
Szaweł z Tarsu, pochwycony w szczelną sieć Galilejczyka był gotów na spełnienie woli Zmartwychwstałego Pana: "Wybrałem sobie tego człowieka za narzędzie. On zaniesie imię moje do pogan, i królów, i do synów Izraela. I pokażę mu jak wiele będzie musiał wycierpieć dla mego imienia" (Dz 9, 15-16).

Paweł przekazał ustnie i wyjaśnił w swójej epistolografii Objawienie dane przez Jezusa i uzgodnił je z "filarami Kościoła" (por. Gal 2,9).
Trzykrotnie w swoich Listach napisał: "Dopisuję własnoręcznie pozdrowienie. Paweł" (por. 1 Kor 6,21; 2 Tes 3,17: Kol 1,18), a w Liście do Galatów zachęcał uczniów: "Przypatrzcie się wielkim literom, jakie tu własnoręcznie stawiam" (Gal 6,14).
Wielkie litery potwierdzały autentyczność Listów, a zarazem niezwykłe znaczenie przekazywanej nauki. Taki zwyczaj utrwalony został w inskrypcjach i w papirusach.
Paweł doprowadził do starcia dwóch światów: hellenizmu i chrześcijaństwa, jednego, który dogasał, drugiego, który świecił niespotykanym blaskiem prawdy.
Kto czyta opis cierpień Apostoła świadczących o ogromie trudów, wyrzeczeń poniesionych dla rozwoju Ewangelii, staje w zadumie! Widzi niedościgły wzór poświęcenia i bohaterstwa (por. 2 Kor 11, 1-33).
Ta apologia stawia go na "Kapitolu" chrześcijaństwa, zapewnia mu miejsce wśród największych ludzi czynu w dziejach chrześcijaństwa.
Jan Kanty Pytel

Spis treści
Od autora 7
Paweł o uczniach Jezusa 9
Gorąco pragnę was zobaczyć (LIST DO RZYMIAN) 11
Maranatha (1 - 2 List do Koryntian) 19
Z homagium u Kefasa (LIST DO GALATÓW) 27
W Efezie pozostanę aż do Pięćdziesiątnicy (LIST DO EFEZJAN) 35
Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia (LIST DO FILIPIAN) 45
Szukajcie tego, co w górze (LIST DO KOLOSAN) 53
Europa prosi o wiarę (1-2 List do Tesaloniczan) 63
Celem nakazu jest miłość (1-2 List do Tymoteusza) 73
Zostawiłem cię na Krecie (LIST DO TYTUSA) 85
Ja, Paweł, piszę to własnoręcznie (LIST DO FILEMONA) 91
Jezus Chrystus - wczoraj i dziś, ten sam także na wieki (LIST DO HEBRAJCZYKÓW) 97
Pieczęć na Listach Pawła 105


ISBN 978-83-61884-62-0
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA
WYDZIAŁ TEOLOGICZNY
REDAKCJA WYDAWNICTW
61-111 POZNAŃ, UL. WIEŻOWA 2/4
e-mali:thfacwyd@amu.edu.pl
tel./fax (61) 851-97-43
http://www.thfac.poznan.pl
Informacje ze strony Stowarzyszenia Romana Brandstaettera