Droga na Górę Karmel
Św. Jan od Krzyża (Jan de Yepes)

Księga trzecia

Rozdział 33

Zaczyna mówić o szóstym rodzaju dóbr, którymi wola może się radować. Określa je i dokonuje pierwszego ich podziału.

1. Celem naszym w tym traktacie jest doprowadzenie duszy poprzez wszystkie dobra duchowe aż do zjednoczenia z Bogiem. Ponieważ będziemy to rozważali teraz przy omawianiu szóstego rodzaju dóbr, jakimi są dobra duchowe, czyli najsposobniejsze do wyznaczonego celu, zarówno ja sam, jak i czytający, musimy do tego przyłożyć szczególną uwagę. Niewątpliwie bowiem, ludzie niektórzy, z powodu małej swej wiedzy, korzystają z tych rzeczy duchowych tylko dla zmysłów, pozostawiając ducha próżnego. I trudno znaleźć takich, w których by smak zmysłowy nie wyniszczył lepszej części duchowej, wypija bowiem wodę zanim dojdzie do ducha, a tym samym pozostawia go oschłym i próżnym.

2. Wracając do rzeczy, zaznaczam, że przez dobra duchowe rozumiem tu to wszystko, co porusza i wspomaga duszę w rzeczach boskich, czyli w jej obcowaniu z Bogiem i w udzielaniu się Boga jej samej.

3. Zakreślając najogólniejszy podział, zaznaczam, że dobra duchowe dzielą się na dwa rodzaje: przyjemne i bolesne.

Każdy z tych rodzajów dzieli się na dwa dalsze. Jedne dobra przyjemne pochodzą z rzeczy jasnych i wyodrębnionych, drugie zaś pochodzą z rzeczy niejasnych i niezrozumiałych. Podobnie również dobra bolesne, jedne wynikają z rzeczy jasnych i wyodrębnionych, drugie z ciemnych i tajemniczych.

4. Wszystkie te dobra można także rozróżnić według władz duszy. Jedne bowiem, jako poznania, odnoszą się do rozumu; drugie, jako uczucia, przynależą do woli; inne wreszcie, wyobrażeniowe, należą do pamięci.

5. Dobra bolesne omówimy później, gdyż należą one do nocy biernej. Również pomijamy dobra przyjemne, wynikające z rzeczy niewyodrębnionych i ciemnych, jako należące do owego ogólnego, ciemnego i miłosnego poznania, w którym dokonuje się zjednoczenie duszy z Bogiem, objaśnialiśmy je bowiem w drugiej księdze, [kiedy przeprowadzaliśmy podział pojmowań umysłowych]. Teraz zajmiemy się tym rodzajem dóbr przyjemnych, które pochodzą z rzeczy jasnych i wyodrębnionych.