Droga na Górę Karmel
Św. Jan od Krzyża (Jan de Yepes)

Księga trzecia

Rozdział 17

Zaczyna mówić o pierwszym uczuciu woli. Wyjaśnia, co to jest radość i podaje rozróżnienie rzeczy, którymi wola może się radować.

1. Pierwszą z namiętności duszy i z uczuć woli jest radość. Odnośnie do naszego zagadnienia, radość jest to pewne zadowolenie woli połączone z pewną oceną rzeczy, którą uważa się za odpowiednią. Wola bowiem raduje się tylko wtedy, gdy posiada coś, co dla niej ma wartość i sprawia jej zadowolenie.

Odnosi się to do radości czynnej, która jest wówczas, gdy dusza jasno i wyraźnie pojmuje przedmiot swej radości i może się z niego radować lub nie. Oprócz tej czynnej radości istnieje jeszcze inna radość - bierna. Może ją wola odczuwać i radować się nią, ale bez jasnego i wyraźnego poznania jej przedmiotu. Czasami tylko ma to poznanie i w stosunku do takiej radości nie leży w jej możliwości radować się lub nie. Będziemy o tym jeszcze mówili później.

Teraz zastanowimy się nad radością czynną i dobrowolną, pochodzącą z rzeczy wyraźnych i zrozumiałych.

2. Radość może pochodzić z sześciu rodzajów rzeczy lub dóbr, tj. z doczesnych, naturalnych, zmysłowych, moralnych, nadprzyrodzonych i duchowych. Przejdziemy j s po kolei pouczając wolę, by się nimi nie zaprzątała, lecz całą siłę swej radości złożyła w Bogu.

Na początku należy położyć fundament, który będzie dla nas punktem oparcia. Musimy o nim pamiętać i wspierać się na nim jak na lasce, gdyż jest to światło, mające nam wskazywać drogę do zrozumienia tej nauki i radość naszą wśród tych wszystkich dóbr kierować ku Bogu. Fundamentem jest prawda, że wola powinna się radować tylko tym, co jest ku czci i chwale Bożej. Najwyższą zaś cześć możemy oddać Bogu służąc Mu w doskonałości ewangelicznej. Wszystko zaś, co jest poza tym, nie ma żadnej wartości i nie przyniesie człowiekowi żadnej korzyści.